Sindirim sorunları, sağlık bakımında en sık karşılaştığımız sorunlardan birisidir. Diyet alışkanlıkları, belirli sindirim sistemi hastalıklarının ortaya çıkmasında, önlenmesinde veya tedavisinde etkilidir. Diyet ve sağlıklı beslenme, bu hastalıkların semptomlarını azaltarak sürece olumlu katkıda bulunur.
Sindirim sistemi rahatsızlıklarına sahip kişilerde, beslenme öyküsü, enerji alımı, iştah durumları, çiğneme ve yutma güçlüğü, bulantı, kusma, ishal ve kabızlık gibi durumlar iyi değerlendirilmelidir.
Başlıca sindirim sistemi hastalıkları:
1) Reflü
2) Dispepsi (hazımsızlık)
3) Ülser
4) İshal
5) Kabızlıklı
Reflü
Reflü, mide içeriğinin yemek borusuna ve hatta ağız boşluğuna veya akciğere ulaşmasından kaynaklanan semptomlar ve komplikasyonlar olarak tanımlanır. Reflü semptomlarını tetikleyen başlıca faktörler, sigara, alkol ve tütündür. Bu ürünlerden kaçınmak tedavinin ilk basamağıdır. Sonrasında porsiyonlar küçültülmeli, az miktarda ve sık beslenilmelidir.
Reflüde Nasıl Beslenmelisiniz?
- Yatmadan birkaç saat önce yemek yemeyi sonlandırın.
- Yatarken başınızı yüksekte tutun. Gerekirse çift yastık kullanın.
- Yemeklerde daha az yağ kullanın ve yağlı besinlerden kaçının. (Mayonez, krem peynir, gofret, yağlı etler, ay çekirdeği, fındık veya fıstık ezmeleri)
- Kahve, çay, gazlı içecekler, domates, narenciye suları, cips kraker tüketmeyin.
- Nane ve acı baharatlar şikayetlerinizi artırabilir.
- Bir öğünde çok fazla yemek yerine, az az ve sık sık beslenmeyi tercih edin.
- Yemekten hemen sonra egzersiz yapmayın.
- Yemeklerden sonra vücudu saran, sıkı giysiler giymeyin.
- Suyu öğünlerle birlikte değil, öğün arasında tüketin.
Dispepsi (Hazımsızlık)
Karın üstündeki rahatsızlık ve ağrı ile karakterizedir. Dispepsi, yine başka bir sindirim sistemi hastalığı olan reflü veya safra kesesi hastalıklarından kaynaklanabilir. Birçok kişi ağrıdan çok, midede yanma ve doluluktan şikayetçidir. Bu rahatsızlıkta, diyetteki yağ miktarının azaltılması, semptomların azalması açısından büyük önem taşır.
Ülser
Ülserler, şişkinlik, geğirme, bulantı, kusma, iştahsızlık gibi belirtilerle ortaya çıkar. Bir de acil olarak müdahale gerektiren; ani, kalıcı ve şiddetli mide yanması, kanlı dışkı gibi belirtileri mevcuttur. Fazla miktarda alkol alımı, ülser hastalığını kötüleştirebilir. Pul biber, karabiber gibi baharatlar, ülser hastalığında kullanılmamalıdır.
Ülserde Nasıl Beslenmelisiniz?
- Yiyecek ve içeceklerinizin çok sıcak, soğuk olmamasına dikkat ediniz.
- Az ve sık yiyiniz (günde 6 öğün).
- Sigara kullanmayınız
- Yemekleri pişirirken, yağ yakmamaya özen gösteriniz.
- Fazla baharatlı ve tuzlu besinler tüketmeyiniz.
- Tütsülenmiş, salamura edilmiş, konserve besinlerden uzak durunuz.
- Hazır gıdalardan ve içeriğini bilmediğiniz besinleri tüketmeyiniz
- Yiyeceklerinizi yavaş yiyiniz, iyi çiğneyiniz
İshal
İshal durumu, enfeksiyonlara, ilaçlara, hijyenik beslenmemeye bağlı olarak ortaya çıkabilmektedir. Bu durumda az posalı diyetle devam edilmelidir.
İshal Varlığında Nasıl Beslenmelisiniz?
- Yağlı besinlerden kaçının. (Kuruyemişler, zeytin, mayonez bitkisel ve katı yağlar)
- İshal ile birlikte su ve mineral kaybedeceğiniz için bu kaybı yerine koymanız gerekmektedir.
- Su içmeyi ihmal etmeyin.
- Sade maden suyu tüketin.
- Bu dönemde meyveleri kabuksuz tüketin.
- İshaliniz birkaç günden fazla sürmüşse, süt ve süt ürünlerini de daha az tüketin ve yağsız olanları tercih edin.
Kabızlık (Konstpiyasyon)
Dışkılama sıklığının değişmesi, ağrılı veya sert dışkılama ile karakterize bir hastalıktır. Yetersiz posa alımı, kabızlığın temel nedenidir ve tedavide öncelikle diyete posa eklenmesi gerekmektedir.
Kabızlık Varlığında Nasıl Beslenmelisiniz?
- Diyette posa ve sıvı miktarını artırın.
- Tuvalete çıkma alışkanlığınızı belirli bir düzene getirin.
- Günlük 2 litre su tüketin
- Günlük fiziksel aktivitenizi artırmalısınız. Mümkünse haftada 3-4 gün en az 50 dakikalık yürüyüşler yapın.
- Her gün en az 3-4 porsiyon mevsim sebzelerinden tüketin.
- Salatalarınıza zeytinyağı ilave edin.
- Günde yaklaşık 3 su bardağı kadar süt, yoğurt, ayran veya kefir gibi süt grubu besinler tüketin.
- Özellikle probiyotik yoğurdu tercih edebilir ve içine kuru incir, kuru kayısı, kuru üzüm veya fındık, ceviz gibi kuru yemişler ekleyerek tüketebilirsiniz.
Diğer tüm hastalıklarda olduğu gibi, sindirim sistemi hastalıklarında da size uygun diyet listesi ile ideal kilonuza ulaşabilir ve kilonuzu koruyabilirsiniz. Bunun için iletişime geçmeniz yeterli.
