Vejeteryanlık günümüzde artış gösteren bir beslenme biçimidir. Vejeteryan beslenme, kadınlarda ve gençlerde daha fazla görülmektedir.
Vejeteryan diyetlerin tercih edilmesinin başlıca nedenleri arasında, bireylerin sağlık durumlarına ve çevreye olan endişeleri , hayvanların öldürülmesine olan hassasiyetleri ve dini inançları gelmektedir.
Vejeteryan diyetler genellikle tüm kırmızı et çeşitlerinin , kümes hayvanlarının , balık ve deniz ürünlerinin diyetten çıkarıldığı bir beslenme biçimidir. Ancak vejeteryanlığında bir çok çeşidi bulunmaktadır.
Vejeteryan Diyet Türleri :
1) Bilişsel Vejeteryanlar : Kırmızı et ve et ürünlerini oldukça az tüketirler ancak kendilerini vejeteryan veya semi vejeteryan olarak adlandırmazlar.
2) Etik Vejeteryanlar: Bu gruptaki kişiler vejeteryan olmayı sağlık açısından değil, dünyadaki ölüm ve zulmü azaltmak adına seçmişlerdir.
3) Semi Vejeteryanlar ( Fileksiteryenler) : Çoğunlukla vejeteryan diyet düzeniyle beslenirken, et ürünlerini bazen tüketirler. Organik et ve et ürünlerini tercih ederler.
4) Frutarianlar : İşlenmiş veya pişirilmiş besinleri çoğunlukla tüketmezler. Beslenmelerini %75 ‘ini çiğ besinler oluşturur.
5) Lakto- vejeteryanlar: Yumurta tüketmeyip, süt ve süt ürünleri tüketirler.
6) Makrobiyotik vejeteryanlar: Kırmızı et, kümes hayvanları, yumurta ve süt ürünlerini tüketmezler. Balık tüketirler.
7) Ovo – vejeteryanlar: Et ve et ürünleri, süt ve süt ürünlerini tüketmezler. Yumurta tüketirler.
8) Ovo- lakto vejeteryanlar :Et ve et ürünleri tüketmezler. Süt ve süt ürünleri ve yumurta tüketirler.
9) Pesketarianlar: Kırmızı et vekümes hayvanları tüketmezler. Balık tüketirler ancak yapay balıkçılığı desteklemezler. Süt ve yumurta tüketirler.
10 ) Ravistler: tüm besinleri çiğ tüketirler.
11) Suprotarianlar: genellikle pirinç, filizlenmiş tahıl ve kurubaklagiller tüketirler
12) Veganlar: diyetlerinde hiçbir şekilde hayvansal besin tüketmezler.
Vejeteryanlar , genel olarak, tahıllar , yağlı tohumlar, kuru baklagiller, meyve ve sebzeleri yüksek miktarda tüketmektedirler. Bu beslenme düzenine bağlı olarak, vejeteryanlar, vejeteryan olmayanlara göre, daha düşük düzeyde, protein, omega 3, B12 ,çinko ve kalsiyum gibi besin öğelerini daha az almaktadır.
İyi planlanmış vegan, lakto veya lakto-ovo vejeteryan diyetleri”, hayatın her evresinde uygun bir beslenme sağlar.
Anne sütü mucizesi : Vejeteryan kadınların sütlerinin besin öğesi dağılımı, vejeteryan olmayan kadınların sütüne benzer şekildedir ve bebeğin gelişimi için yeterlidir. Ancak “vegan” annelerin sütünde B12 eksikliği olma ihtimali de yüksektir. Bu yüzden vejeteryan emziren anne doğru planlanmış bir diyet yapmalıdır.
Vejeteryan beslenmede, diyet planlanırken , kişinin o dönemki ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak diyet listesi hazırlıyorum. Örneğin, gebe ve emzikli vejeteryan kadınlarda ya da yaşlı veya sporcularda farklı besin destekleri gerekmektedir.
Vejeteryan diyeti hazırlamada yine öncelikle istediğim tahlilleri yaptırmalısınız. Bu tahliller her besin öğesini alamayan vejeteryanlar için çok daha büyük önem taşır. Sonrasında hangi vejeteryan türüne girdiğinize ve tüketip tüketmediğiniz besinlere göre diyet listesi hazırlıyorum .
